Reakcję alergiczną wywołują w organizmie osoby uczulonej tzw. komponenty alergiczne (zwykle białka) zawarte np. w pyłku roślin, wydalinach roztoczy kurzu domowego czy też wielu pokarmach.

Te komponenty mogą być specyficzne dla danego źródła alergenów, tak jakby „prywatne”, ale mogą być jakby „wspólne” dla wielu  źródeł alergenów. Te „wspólne”, które występują w wielu źródłach alergenów, są odpowiedzialne za reakcje krzyżowe – nazywamy je panalergenami.

Przykładem może być profilina, białko występujące w pyłku brzozy oraz w jabłku. Osoba uczulona na alergeny pyłku brzozy, reagująca w sposób typowy na obecność alergenu pyłku w powietrzu – objawami alergicznego nieżytu nosa i spojówek, po zjedzeniu jabłka może odczuwać świąd i obrzęk błony śluzowej jamy ustnej. Co ciekawe z uwagi na termochwiejność alergenów wywołujących pasteryzowane soki nie wywołują reakcji alergicznej. Podobnie białko – tropomiozyna odpowiada za reakcje po spożyciu krewetek i innych owoców morza przez osoby uczulone na alergeny roztoczy kurzu domowego. Niestety część alergenów nie ulega rozkładowi pod wpływem temperatury ani po kontakcie z sokiem żołądkowym i może odpowiadać za wystąpienie reakcji anafilaktycznej zagrażającej życiu.

Najczęstsze alergeny reagujące krzyżowo:

ALERGEN	ALERGENY REAGUJĄCE KRZYŻOWO
pyłek brzozy	pyłek leszczyny, olszy, dębu, grabu, buku jabłko, gruszka, morela, wiśnia, czereśnia kiwi, brzoskwinia, mango seler, marchew, mak, pieprz
pyłek leszczyny	pyłek drzew brzozy, olszy, dębu, grabu, buku orzech laskowy
pyłek traw	melon, arbuz, pomidor mąka (żyto, pszenica)
pyłek bylicy	seler, marchew, liczne przyprawy
pyłek drzew oliwnych	pyłek jesionu, ligustru pospolitego, pyłek bzu lilaka
roztocze kurzu domowego	skorupiaki: krewetki, kraby, ostrygi, ślimaki
zarodniki grzybów Alternaria alternata	grzyby Cladosporium herbarum, Candida albicans, Aspergillus fumigatus, Penicillium citrinum, Fusarium solan lateks
alergeny kota	mięso wieprzowe
alergeny lateksu	banan, kiwi, kasztan jadalny, awokado

 

dr med. Piotr Rapiejko, Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych