Pyłek leszczyny (nazwa łazińska: Corylus, nazwa angielska: Hazel)

Leszczyna jest wysokim krzewem lub drzewem. Kwiaty męskie w formie zwisających, cylindrycznych kotków wytwarzane są późnym latem i jesienią. W gotowości czekają najpierw w na okres zimowego spoczynku, a następnie na pierwsze ciepłe dni przedwiośnia. Leszczyna zakwita jeszcze przed rozwinięciem się liści, które przeszkadzałyby w rozprzestrzenianiu się ziaren pyłku. Leszczyna kwitnie jako jedna z pierwszych roślin (w zależności od temperatury już w styczniu i lutym jak w 2014 roku lub w marcu i kwietniu jak w 2013 roku). Moment zakwitania leszczyny jest uznawany za początek botanicznego przedwiośnia.

W Polsce dziko rośnie jeden gatunek – leszczyna pospolita (Corylus avellana L.), pospolita w całym kraju; rośnie w lasach, na zrębach i w zaroślach. Leszczyna występuje w stanie dzikim w całej Europie i Azji Mniejszej aż po Kaukaz. W uprawie wykorzystywanych jest kilka gatunków leszczyny. Najwyższe stężenie pyłku leszczyny odnotowywane jest w pobliżu sadów leszczynowych, ogródków działkowych i ogrodów.

Ekspozycja na alergeny pyłku leszczyny jest ograniczona z uwagi na  krótszy okres przebywania chorych na otwartych przestrzeniach w okresie pylenia leszczyny styczeń – marzec, gdy jeszcze jest stosunkowo chłodno. Pomiary aerobiologiczne dowodzą znacznych różnic w poziomie ekspozycji na alergeny pyłku leszczyny. To z kolei wpływa na stosunkowo niewielkie nasilenie objawów chorobowych, ściśle uzależnione od miejsca pobytu osoby uczulonej. W dużych aglomeracjach miejskich wysokie stężenie pyłku leszczyny odnotowywane jest przede wszystkim w pobliżu ogrodów, a liczba dni ze stężeniem wywołującym objawy kliniczne jest stosunkowo niewielka (kilka dni w roku). Jednak osoby z nadwrażliwością na alergeny pyłku leszczyny mogą odczuwać silne objawy chorobowe w czasie wycieczek na tereny podmiejskie.

Z uwagi na częste reakcje krzyżowe z alergenami pyłku olszy i brzozy oraz alergenami pokarmowymi, np. alergenami orzechów laskowych, uczulenie na alergeny pyłku leszczyny wymaga wnikliwej diagnostyki. U chorego uczulonego na alergeny pyłku leszczyny z reakcją na alergeny zawarte w orzechach laskowych zawsze należy rozważyć możliwość wystąpienia reakcji anafilaktycznej.

Alergeny pyłku leszczyny należą do stosunkowo dobrze zbadanych. Z ziaren pyłku leszczyny wyizolowano między innymi następujące alergeny.

• Alergen główny: Cor a 1,
• Cor a 2 – Profilina,
• Cor a 8 – lipid transfer protein,
• Cor a 9 – 11S globulin- like protein,
• Cor a 11 – 7S vicilin-like protein.

Uczuleniu na alergeny pyłku leszczyny zwykle towarzyszy uczulenie na alergeny pyłku brzozy i olszy.

Opracowanie: dr Piotr Rapiejko, Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych