Komosa (nazwa łacińska: Chenopodium, angielskie: Goosefoot, pigweed, Lamb’s Quaters, Fat Hen)

Komosa jest pospolitym w całej Europie chwastem z rodziny komosowatych (Chenopodiaceae) liczącej ok. 1,5 tys. gatunków. W nowszych podziałach systematycznych rodzinę komosowatych włącza się do rodziny szarłatowatych (jako osobną podrodzinę).

W Polsce najpowszechniejsza jest komosa biała (Chenopodium album), zwana lebiodą. Komosa biała jest pospolitym, jednorocznym chwastem o liściach przypominających kształtem gęsią stopę (stąd pochodzi łacińska nazwa Chenopodium; chen = gęś, podos = stopa). Komosa biała dorasta do 150 cm na glebach zasobnych, a na glebach ubogich ma zwykle 15-25 cm wysokości. Komosa kwitnie długo, od końca lipca nawet do początków października. Jednak stężenie jej pyłku nigdy nie osiąga tak wysokich wartości jak pyłek bylicy, która pyli w tym samym okresie.

Stężenie pyłku komosy jest zależne od lokalnej szaty roślinnej, jednak w Polsce nie osiąga wysokich wartości. Przy stosunkowo małej ekspozycji (ograniczonej do sytuacji, gdy chory przebywa w bezpośredniej styczności z pylącymi roślinami) trudno jest ustalić istotność kliniczną nawet w przypadku, gdy stwierdzamy dodatnie odczyny w teście skórnym z alergenami pyłku komosy lub wysoki poziom swoistych przeciwciał klasy IgE. Na terenach zurbanizowanych stwierdzamy zwykle niskie i średnie stężenia pyłku komosy.

Dotychczas opisano trzy alergeny komosy pospolitej (Chenopodium album): Che a 1, Che a 2 (profilina) oraz Che a 3.

Z komosą spokrewniony jest szarłat spożywczy (Amaranthus cruentus), jedna z najstarszych roślin uprawnych. Szarłat spożywczy był – obok kukurydzy, ziemniaka i fasoli – podstawową rośliną uprawną Inków i Azteków. Dziś ponownie szarłat jest stosowany jako surowiec na kaszę niezawierającą glutenu. Ziarna pyłku szarłatu mają właściwości uczulające. Opisano alergen Ama r 2 pochodzący z ziaren pyłku Amaranthus retroflexus (Redroot pigweed).

Opracowanie: dr n. med. Piotr Rapiejko, Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych