Dąb (nazwa łacińska: Quercus, nazwa angielska: Oak)

Dęby są drzewami (rzadziej wysokimi krzewami) zaliczanymi do rodziny bukowatych (Fagaceae). Dąb jest typowym drzewem lasów Europy Środkowej. W Polsce rosną dziko dwa gatunki:

Dąb szypułkowy (Quercus robur), pospolite w całym kraju drzewo. Rośnie w lasach, parkach, przy drogach, w górach występuje do wysokości do 600-700 m n.p.m. Kwitnie zwykle na przełomie kwietnia i maja oraz w maju. Kwitnienie dębu szypułkowego przypada na okres około 2 tygodni przed dębem bezszypułkowym.

Dąb bezszypułkowy (Quercus petraea) jest w Polsce pospolity w lasach i parkach. Nie występuje na obszarach górskich i w północno-wschodniej części kraju (poza zasięgiem jego występowania). W parkach oraz do zadrzewień ulicznych często sadzone są inne gatunki: dąb burgundzki (Quercus cerris) czy dąb czerwony (Quercus rubra).

Kwiaty dębu męskie złożone są z 4-12 pręcików, z pojedynczym drobnym okwiatem. Stężenie pyłku jest bardzo zróżnicowane. Z uwagi na fakt, iż dąb dobrze znosi zanieczyszczenia miejskie, coraz częściej jest sadzony w miastach. W pobliżu kwitnących drzew, w parkach oraz na terenach podmiejskich (lasy dębowe) stężenie pyłku dębu może być bardzo wysokie. W centrach miast stężenia pyłku dębu zwykle są średnie i jedynie przez kilka dni w sezonie pylenia przekraczają wartości średnie. Z uwagi na różne terminy pylenia dębu szypułkowego i bezszypułkowego ekspozycja na alergeny pyłku dębu może być długa (nawet 4 tygodnie), zwykle jednak na danym terenie dominuje jeden gatunek.

Znaczenie kliniczne alergenów pyłku dębu jest średnie. Główny alergen Quercus alba – Que a 1.
W niektórych regionach Hiszpanii i Portugalii na dużych przestrzeniach uprawiany jest dąb korkowy. W sezonie pylenia dębu w rejonach upraw dębu korkowego stężenie jego pyłku osiąga bardzo wysokie poziomy.

Opracowanie: dr n. med. Piotr Rapiejko, Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych