Wśród osób znajdujących się w grupie ryzyka zachorowania na POChP znajdują się przede wszystkim palacze tytoniu. Fakt, że nie u wszystkich palaczy tytoniu rozpoznaje się POChP, tłumaczy się różnym stopniem „wrażliwości” organizmu na ujemne skutki działania dymu tytoniowego. W mniejszym stopniu palenie bierne również stanowi czynnik ryzyka zachorowania na POChP.
Poza dymem tytoniowym istnieją jeszcze inne czynniki sprzyjające zachorowaniu:
- niedobór niektórych enzymów w organizmie (np. genetycznie uwarunkowany, niedobór A1 – antytrypsyny),
- nadmierna „reaktywność” dróg oddechowych na pyły i gazy znajdujące się w otoczeniu,
- zaburzenia rozwoju płuc w okresie płodowym,
- czynniki zawodowe (narażenie na niektóre substancje w miejscu pracy),
- zanieczyszczenie powietrza,
- częste zakażenia układu oddechowego (szczególnie w dzieciństwie),
- niska masa urodzeniowa,
- niski status społeczno-ekonomiczny (badania przeprowadzone w USA pokazują, że czynniki społeczno-ekonomiczne aż w 40% determinują zdrowie jednostek).
Istnieją różne hipotezy wyjaśniające rozwój choroby. Jedne tłumaczą powstanie choroby głównie niekorzystnym działaniem dymu tytoniowego na drogi oddechowe, inne zakładają zaś, że niekorzystne oddziaływanie palenia tytoniu i niektórych czynników środowiskowych nakłada się na wrodzoną nadwrażliwość oskrzeli na czynniki drażniące.
Objawy choroby zwykle zaczynają pojawiać się u osób w średnim wieku (to m.in. odróżnia POChP od astmy, w której objawy zwykle pojawiają się w wieku dziecięcym lub młodzieńczym). Dolegliwości zwykle narastają powoli. Najczęściej występuje kaszel z odkrztuszaniem plwociny, duszność (początkowo w czasie wysiłku, stopniowo również w spoczynku, często w czasie zakażeń układu oddechowego), uczucie „grania w piersiach”. U niektórych chorych obserwuje się utratę masy ciała, może dołączyć też obniżenie nastroju, brak energii do działania. W przebiegu POChP występują zaostrzenia choroby, w czasie których nasila się duszność, kaszel, odkrztuszanie wydzieliny. Okresy zaostrzeń zwykle związane są z zakażeniem układu oddechowego i zanieczyszczeniem powietrza. Na wystąpienie zaostrzeń POChP mogą mieć wpływ również inne choroby toczące się równolegle w organizmie, np. niewydolność serca.
dr Beata Mamełka
Alergolog, Pulmonolog, Internista
