Etykiety na produktach spożywczych są niezwykle cennym źródłem informacji. Dzięki nowym przepisom są one bardziej czytelne i w jasny sposób opisują alergeny występujące w produkcie.
To duże ułatwienie, zwłaszcza dla alergików.
Dla osób, które mają stwierdzony jakiś rodzaj alergii czytanie etykiet powinno być nawykiem. To dzięki rzetelnie wypunktowanym informacjom o alergenach mogących wywołać groźną reakcję anafilaktyczną, osoby te mogą czuć się bezpiecznie, sięgając po dany produkt. Ale etykiety powinni czytać wszyscy, tak samo, jak wszyscy powinni znać podstawowe objawy reakcji alergicznych. Bo alergikiem można stać się nawet z dnia na dzień.
Jak powinna wyglądać wzorowo zaprojektowana etykieta żywnościowa?
Dzięki wytycznym Parlamentu Europejskiego i Rady (UE)1 od 13 grudnia 2014 r. łatwiejsze powinno być znalezienie na etykietach najważniejszych informacji o alergenach – występujących
w produkcie żywnościowym lub stosowanych w procesie jego wytwarzania i pozostających w finalnym produkcie.
Prawo określa sposób wyróżnienia tych informacji. Mają być one łatwe do odszukania
i czytelne. W wykazie składników alergeny będą wyeksponowane np. poprzez wielkość czcionki, styl, czy kolor tła.
Przepisy mają chronić nas przed wprowadzaniem w błąd przez nieuczciwych producentów,
a także umożliwić, zwłaszcza alergikom, podjęcie świadomej i bezpiecznej decyzji.
O jakich alerganach musimy zostać poinformowani przez producenta żywności pakowanej?
Alergeny o których obecności zawsze znajdziemy informacje, jeśli występują w produkcie lub są stosowane na jakimkolwiek etapie produkcji2:
- Zboża zawierające gluten, tj. pszenica, żyto, jęczmień, owies, orkisz, kamut lub ich odmiany hybrydowe, a także produkty pochodne*
*(z wyjątkiem syropów glukozowych na bazie pszenicy zawierających dekstrozę, maltodekstryn na bazie pszenicy, syropów glukozowych na bazie jęczmienia, zbóż wykorzystywanych do produkcji destylatów alkoholowych, w tym alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego);
Skorupiaki i produkty pochodne; - Skorupiaki i produkty pochodne;
- Jaja i produkty pochodne;
- Ryby i produkty pochodne*
*(z wyjątkiem: żelatyny rybnej stosowanej jako nośnik preparatów zawierających witaminy lub karotenoidy, żelatyny rybnej lub karuku stosowanych jako środki klarujące do piwa i wina); - Orzeszki ziemne (arachidowe) i produkty pochodne;
- Soja i produkty pochodne*
*(z wyjątkiem: całkowicie rafinowanego oleju i tłuszczu sojowego, mieszaniny naturalnych tokoferoli (E306), naturalnego D-alfa-tokoferolu, naturalnego octanu D-alfa-tokoferolu, naturalnego bursztynianu D-alfa-tokoferolu pochodzenia sojowego, fitosteroli i estrów fitosteroli otrzymanych z olejów roślinnych pochodzenia sojowego, estru stanolu roślinnego produkowanego ze steroli olejów roślinnych pochodzenia sojowego); - Mleko i produkty pochodne (łącznie z laktozą)*
*(z wyjątkiem: serwatki wykorzystywanej do produkcji destylatów alkoholowych, w tym alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego, laktitolu); - Orzechy, tj. migdały, orzechy laskowe, orzechy włoskie, orzechy nerkowca, orzeszki pekan, orzechy brazylijskie, pistacje/orzechy pistacjowe, orzechy makadamia lub orzechy Queensland, a także produkty pochodne*
*(z wyjątkiem orzechów wykorzystywanych do produkcji destylatów alkoholowych, w tym alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego); - Seler i produkty pochodne;
- Gorczyca i produkty pochodne;
- Nasiona sezamu i produkty pochodne;
- Dwutlenek siarki i siarczyny (w stężeniach powyżej 10 mg/kg lub 10 mg/litr w przeliczeniu na całkowitą zawartość SO2 dla produktów w postaci gotowej bezpośrednio do spożycia lub w postaci przygotowanej do spożycia zgodnie z instrukcjami wytwórców);
- Łubin i produkty pochodne;
- Mięczaki i produkty pochodne.
Dla osób cierpiących na alergię spożycie niektórych produktów, nawet w niewielkich ilościach może prowadzić do anafilaksji – ciężkiej, zagrażającej życiu, natychmiastowej reakcji nadwrażliwości.
Jest to układowa (objawy dotyczą kilku układów np. oddechowego, krążenia, pokarmowego i skóry) lub uogólniona reakcja organizmu na alergen lub inne czynniki (np. wysiłek fizyczny w połączeniu ze spożyciem określonego pokarmu przed lub po wysiłku). Najczęstszymi przyczynami anafilaksji są leki, alergeny pokarmowe oraz użądlenia przez owady błonkoskrzydłe. Wstrząs anafilaktyczny charakteryzuje nagły początek objawów, zwykle rozpoczynających się od zmian skórnych (uogólniony rumień, bąble pokrzywkowe, uporczywy świąd całego ciała), często z upośledzeniem drożności dróg oddechowych (duszność krtaniowa lub napad astmy), a także mogą mu towarzyszyć zaburzenia układu krążenia (omdlenie, utrata świadomości). Objawy anafilaksji mogą rozwinąć się już w ciągu kilku minut po kontakcie z czynnikiem, który ją wywołał. Dodatkowe utrudnienie w przypadku anafilaksji stanowi fakt, że zwykle nie można przewidzieć jej wystąpienia, a kiedy już wystąpi, jej przebieg jest zwykle gwałtowny.3
Jeżeli w naszym otoczeniu zaobserwujemy kogoś, kto ma objawy wstrząsu anafilaktycznego, konieczna będzie pomoc, np. podanie leku – adrenaliny, który może skutecznie zwalczyć wszystkie objawy wstrząsu anafilaktycznego.4
1Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004.
2Załącznik 2 do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (…).
3Bolesław Samoliński, Kiedy adrenalina ratuje życie, „Farmacja Praktyczna”, 2013, nr 5 (65), s. 21-22.
4Wstrząs anafilaktyczny – cichy i coraz groźniejszy zabójca alergików. Raport z debaty „Przygotuj się na wstrząs!”, 2014, s. 7, https://media.pta.med.pl/2014/02/raport-z-debaty-przygotuj-sie-na-wstrzas-warszawa-styczen-2014-r/, (dostęp: 29.01.2015).
