POChP jest powszechnie używanym skrótem przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (ang. COPD – Chronic Obstructive Pulmonary Disease). POChP to często spotykana choroba, której można zapobiegać i leczyć. Szacuje się, że w Polsce może na nią chorować ok. 2 mln ludzi. Charakteryzuje się występowaniem przewlekłych objawów ze strony układu oddechowego i trwałym utrudnieniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Utrudnienie to jest zwykle postępujące i wiąże się z nieprawidłową reakcją dróg oddechowych na szkodliwe cząstki i gazy (głównie dym tytoniowy). U każdego chorego ograniczenie przepływu powietrza może być różne.
Oddziaływanie dymu tytoniowego albo innych czynników zawartych we wdychanym powietrzu, powoduje zmiany w błonie śluzowej oskrzeli (tkance wyścielającej oskrzela) oraz w sąsiedztwie końcowych fragmentów dróg oddechowych.
Nieprawidłowy proces toczący się w POChP może być zapoczątkowany, poza dymem tytoniowym, również innymi czynnikami znajdującymi się w powietrzu (np. dwutlenkiem siarki, ozonem, dwutlenkiem azotu, dymem węglowym).
W wyniku działania szkodliwych substancji na błonę śluzową oskrzeli, dochodzi do zwiększonej produkcji śluzu, przerostu gruczołów śluzowych i nagromadzenia się komórek zapalnych. Komórki te wydzielają substancje uszkadzające tkankę płucną w otoczeniu bardzo drobnych oskrzeli. Konsekwencją toczącego się procesu jest zmniejszenie światła drobnych oskrzeli (spowodowane pogrubieniem ściany oskrzeli i nagromadzeniem śluzu) oraz zniszczenie miąższu płuca w ich otoczeniu. Ostatecznie dochodzi do niszczenia ścian pęcherzyków płucnych, ich rozrywania i zwiększenia przestrzeni powietrznych.
Opisywane reakcje toczące się w oskrzelach oraz tkankach otaczających, wywołują kaszel i duszność. Jednocześnie zniszczenie miąższu płuc w otoczeniu drobnych oskrzeli powoduje, że łatwiej zapadają się one w czasie wydechu. Zmniejszenie światła oskrzeli skutkuje upośledzeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe, w większym stopniu utrudniony jest wydech niż wdech. Często dochodzi do nadmiernego gromadzenia powietrza w płucach (rozdęcia). Chory w czasie oddychania musi wykonywać większą pracę. Początkowo, w okresie niewielkiego nasilenia procesów chorobowych, chory odczuwa duszność jedynie w czasie szybkiego i głębokiego oddychania (np. podczas wysiłku fizycznego). Z czasem dolegliwości występują również w spoczynku.
dr Beata Mamełka
Alergolog, Pulmonolog, Internista
