Szczaw (nazwa łacińska Rumex, angielska Sorrel, Dock)

Szczaw (rodzaj) należy do rodzina rdestowatych, która liczy około 200 gatunków. Występuje powszechnie w strefie klimatu umiarkowanego, przede wszystkim na półkuli północnej. Kwitnie zwykle od maja do czerwca. Rośnie na glebach żyznych i bogatych w azot. W Polsce na polanach, łąkach i przy drogach występuje powszechnie szczaw zwyczajny (Rumex acetosa). Jest chwastem ruderalnym.

Pyłek szczawiu osiąga na terenach zurbanizowanych zwykle średnie (maksymalnie wysokie) stężenia w atmosferze. Jednak na terenach podmiejskich w pobliżu łąk z kwitnącym szczawiem stężenie jego pyłku może być bardzo wysokie. Znaczenie kliniczne alergenów pyłku szczawiu jest zwykle małe lub średnie. Uczulenia na alergeny pyłku szczawiu są rzadkie i towarzyszą zwykle uczuleniu na inne alergeny pyłkowe o większym znaczeniu klinicznym. Z uwagi na występowanie pyłku szczawiu w atmosferze w tym samym okresie, kiedy pylą trawy, bardzo trudne jest potwierdzenie klinicznego znaczenia nadwrażliwości na alergeny pyłku szczawiu, nawet w przypadku stwierdzenia dodatnich odczynów z alergenami pyłku szczawiu w punktowym teście skórnym lub stwierdzenia podwyższonego poziomu przeciwciał sIgE skierowanych przeciwko alergenom pyłku szczawiu.

Liście szczawiu używane są prawie wyłącznie w kuchni krajów Europy środkowej (głównie polskiej) i kuchni żydowskiej do przyrządzania zup, sosów i sałatek. Szczaw zawiera szczawian potasu jednowodny, który – wiążąc się z wapniem – tworzy nierozpuszczalny związek nieprzyswajalny przez organizm. Ciekawostką jest to, że bydło nie zjada szczawiu.

Opracowanie: dr n. med. Piotr Rapiejko, Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych